Prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości
Co grozi za prowadzenie samochodu pod wpływem alkoholu? Co można zrobić, żeby uzyskać jak najmniej dolegliwą karę?
W zależności od stężenia alkoholu w organizmie, odpowiedzialność osoby, która prowadziła pojazd mechaniczny pod jego wpływem znacząco się różni. W przypadku stężenia alkoholu we krwi powyżej 0,5 ‰ albo obecności w wydychanym powietrzu powyżej 0,25 mg alkoholu w 1 dm3, musimy liczyć się z odpowiedzialnością za przestępstwo z art. 178a Kodeksu karnego.
Czy to automatycznie oznacza wyrok skazujący i figurowanie w Krajowym Rejestrze Karnym jako osoba skazana oraz długoletnie pozbawienia prawa jazdy? Niekoniecznie. W zależności od konkretnej sytuacji i okoliczności towarzyszących prowadzeniu pojazdu pod wpływem alkoholu, warto zawalczyć o warunkowe umorzenie postępowania.
Zawartość alkoholu w organizmie a rodzaj odpowiedzialności. Wykroczenie czy przestępstwo?
Jeżeli stężenie alkoholu we krwi zawiera się w przedziale między 0,2 a 0,5 promila (albo od 0,1 do 0,25 mg w 1 dm3 w wydychanym powietrzu), to jest to stan po użyciu alkoholu.
Taki stan kwalifikuje się pod wykroczenie z art. 87 Kodeksu wykroczeń i podlega karze aresztu albo grzywny nie niższej niż 50 złotych. Sąd orzeka również zakaz prowadzenia pojazdów na okres od 6 miesięcy do 3 lat.
Jeżeli zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,5 promila albo zawartość alkoholu w 1 dm3 wydychanego powietrza przekracza 0,25 mg jest to stan nietrzeźwości kwalifikujący się jako przestępstwo z art. 178a Kodeksu karnego.
Co grozi za popełnienie przestępstwa prowadzenia pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości?
Wydając wyrok skazujący sąd orzeka:
- karę: może to być kara grzywny, kara ograniczenia wolności bądź kara pozbawienia wolności do lat 2 (tylko jedna z powyższych kar);
- zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów albo pojazdów określonego rodzaju na okres nie krótszy niż 3 lata, ale nie dłuższy niż 15 lat.
- świadczenie pieniężne na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej w wysokości co najmniej 5.000 złotych (maksymalnie 60.000zł).
A zatem, w przypadku skazania za przestępstwo z art. 178a § 1 k.k. – prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości (a także pod wpływem środka odurzającego), minimalną dolegliwością, którą sąd musi orzec jest jedna z kar wymienionych w punkcie 1. oraz minimum 3-letni zakaz prowadzenia pojazdów i minimum 5.000 zł świadczenia pieniężnego. Zaznaczyć trzeba, że opisane powyżej minimalne dolegliwości dotyczą wyłącznie osób, które dopuściły się tego przestępstwa po raz pierwszy. Natomiast, jeżeli ten, kto prowadził pojazd w stanie nietrzeźwości był już wcześniej skazany za prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, sytuacja takiej osoby wygląda jeszcze poważniej, a grożące kary są znacznie wyższe. W niniejszym artykule koncentrujemy się jednak wyłącznie na odpowiedzialności karnej tych osób, które dopuściły się przestępstwa z art. 178a k.k. po raz pierwszy.
Istotą pomocy osobom, które dopuściły się tego przestępstwa jest przede wszystkim dążenie do warunkowego umorzenia postępowania. Takie rozwiązanie pozwala częściowo ograniczyć negatywne konsekwencje popełnionego przestępstwa.
Czym jest warunkowe umorzenie postępowania?
Zgodnie z art. 66 k.k.:
„Sąd może warunkowo umorzyć postępowanie karne, jeżeli wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne, okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości, a postawa sprawcy niekaranego za przestępstwo umyślne, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa.”
Żeby można było w ogóle rozważać zastosowanie warunkowego umorzenia postępowania wobec sprawcy przestępstwa, wszystkie wymienione w art. 66 Kodeksu karnego warunki muszą być spełnione łącznie. Ocena, czy zostały spełnione należy do sądu, który może, ale nie musi postępowania warunkowo umorzyć. Natomiast oskarżony, który chce wykazać, że spełnia przesłanki do zastosowania wobec niego warunkowego umorzenia postępowania, powinien aktywnie działać przed sądem – może np. składać wnioski dowodowe, które zmierzają do wykazania jego właściwości i warunków osobistych i dotychczasowego sposobu życia.
Jeżeli uda się przekonać sąd do zastosowania wobec takiej osoby warunkowego umorzenia postępowania, toczące się postępowanie ulega zatrzymaniu/zawieszeniu na okres próby, który wynosi od roku do 3 lat i biegnie od uprawomocnienia się orzeczenia. Jeżeli w okresie próby oskarżony nie będzie naruszał porządku prawnego, postępowanie wobec niego zostanie definitywnie umorzone. Należy pamiętać, że wyrok warunkowo umarzający postępowanie nie jest wyrokiem skazującym.
Jakie są korzyści warunkowego umorzenia postępowania?
Osoba, wobec której sąd warunkowo umorzył postępowania karne nie jest traktowana jak osoba skazana za przestępstwo. Jest to szczególnie istotne dla osób, których wykonywany zawód, zajmowane stanowisko czy prowadzona działalność wiążą się z wymogiem niekaralności.
Ponadto, warunkowo umarzając postępowanie sąd może w ogóle nie orzekać zakazu prowadzenia pojazdów albo może orzec ten zakaz na okres krótszy niż 3 lata.
Przy warunkowym umorzeniu postępowania sąd nie ma również obowiązku orzekania świadczenia pieniężnego.
Podsumowanie
Należy mieć na uwadze, że im wyższe stężenie alkoholu we krwi osoby prowadzącej pojazd mechaniczny, tym mniejsza szansa na warunkowe umorzenie postępowania karnego.
Im wyższa zawartość alkoholu w organizmie tym trudniej o wykazanie przed sądem, że wina i społeczna szkodliwość przestępstwa nie są znaczne – co jest jednym z warunków zastosowania warunkowego umorzenia postępowania.
Niemniej jednak, postawa sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste i dotychczasowy sposób życia (np. zachowanie po popełnieniu przestępstwa, pozytywna opinia w pracy, w miejscu nauki, przebieg kariery zawodowej, naukowej, sytuacja rodzinna czy nawet konsekwencje, jakie będzie miał dla sprawcy wyrok skazujący), również mają dla sądu istotne znaczenie.
Dlatego też, do każdej sprawy podchodzimy indywidualnie, starając się wykazać jak najwięcej pozytywnych przesłanek zastosowania warunkowego umorzenia postępowania.
apl. adw. Paweł Czechowski
adw. Joanna Kowalska